Köşe Yazısı: Dr. İlker Emircan
Vücuttaki 300’den fazla enzimin yapısında bulunan ve sağlığın korunmasında, metabolizmanın düzenlenmesinde önemli rol oynayan magnezyum, günlük olarak alınması gereken mineral çeşitleri arasında yer almaktadır. Vücutta en çok bulunan minerallerdendir.
Magnezyum kasların güçlenmesi, protein sentezi ve enzim sistemi aktivitesinde, hücrelerin büyümesinde ve yenilenmesinde, kemik, kalp kası, çizgili kas, sinir sistemi sağlığının korunmasında önemli rol oynar. Kalbin düzenli bir şekilde atmasını sağlayan sinir iletimini düzenler. Magnezyum ayrıca potasyum, kalsiyum emilim ve metabolizmasında rol oynadığı için eksikliğinde bu minerallerinde etkisi bozulur. Magnezyum yetersizliği inme, kalp krizi, hipertansiyon, diyabet ve osteoporoz riskini arttırır. Kalpte ritm bozukluğu, epilepsi nöbetleri, kas krampları, uyuşma ve karıncalanmaya (parestezi, nöropati) neden olur. Vücuttaki magnezyumun büyük bir miktarı kemiklerde depolanır. Magnezyum ihtiyacını karşılamak için magnezyum içeren besinler ya da magnezyum takviyeleri alınır.
Magnezyum Takviyesi yararları:
Besinlerle veya ilaç takviyesi şeklinde magnezyum alımı vücut fonksiyonlarının ve metabolik faaliyetlerin yerine getirilmesi için çok önemlidir.
- Kan basıncını düşürücü etki: Magnezyum takviyesi alan hipertansif bireylerde kan basıncının daha iyi regüle edildiği ve hipertansif atakların daha az görüldüğü kanıtlanmıştır.
- Psikolojik bozuklukları iyileştirici etki: Magnezyum takviyesi alanlarda depresyon ve anksiyete semptomlarının daha az görüldüğü kanıtlanmıştır. Sinir sisteminin ve kasların gevşemesini sağlayan magnezyum aynı zamanda, sakinleşmeye de yardımcı olduğu için antistres minerali olarak bilinir . Sinirlerin düzenli faaliyet göstermelerine yardım eder, antialerjik, ağrı kesici ve sinirleri güçlendirici etkisi vardır.
- Kan şekeri düzenleyici etki: Diyabet hastalarında yapılan çalışmalarda magnezyum seviyelerinin düşük olduğu saptanmıştır. Magnezyum enerji metabolizmasında rol oynayıp insülin direncinin kırılmasına yardımcı olur. İnsülinin etkisini artırır.
- Saç ve kemik sağlığını sağlığını koruyucu etki: Magnezyum, saç köklerinin beslenmesini sağlayan enzimatik tepkimelerde rol oynamaktadır. Ayrıca magnezyum desteği kıl köklerinin dolaşımını arttırır, kıl köklerinde birikip saçın beslenmesine engel olan kalsiyum tuzlarını temizler, kıl köklerini canlandırır. Kemiklerde ve vücutta kalsiyum etkisi için magnezyum gereklidir. Kalsiyumun tek başına etkinliği azdır. Düzenli magnezyum alımı kemiklerin sağlam ve sağlıklı olmasını sağlar. Genel kemik gelişimi de desteklenmiş olur. Osteoporoz (kemik erimesi) ve bu sorunla ortaya çıkan şikayetler magnezyum sayesinde önlenir.
- Kalp damar sağlığı etkisi: Metabolik sendromlu hastaların çoğunda kanda magnezyum seviyelerinin düşük olduğu görülmüştür. Diyabet, hipertansiyon, hiperlipidemi gibi kalp damar sistemini etkileyen ve damar tıkanıklığına yol açan tüm durumlarda magnezyum eksikliğinin rolü olduğu bilimsel çalışmalarla gösterilmiştir. Magnezyum kalp kasının düzenli çalışması için gereklidir. Kan basıncını düzenleyici rol oynar, hipertansiyon riskini azaltır. Kalp ritmini korur.
- Migren baş ağrısı iyileştirici etki: Sık migren atağı geçiren kişilerde magnezyum takviyesi yapıldığında baş ağrısı atak sıklığının ve süresinin azaldığı bilimsel çalışmalarla gösterilmiştir.
- Gebelikte anne bebek sağlığı için etkisi: Anne adayında gebelik sırasında preeklemsi adı verilen ve çok tehlikeli bir durum olan hipertansiyon atakları ile seyreden durumu engellemede önemli rol üstlenir. Anne karnında ve doğumdan sonra bebeğin büyüme ve gelişmesini destekler.
- Uyku kalitesini iyileştirici etki: Magnezyum takviyesi alanlarda uykuya dalma süresinin kısaldığı ve daha iyi bir uyku kalitesi olduğu bilimsel çalışmalarla kanıtlanmıştır.
Magnezyum takviyesi çeşitleri
Magnezyum takviyesi çeşitleri şunlardır:
- Magnezyum sitrat: Magnezyum sitrat tıbbi olarak anestezi gerektiren ameliyat ya da kolonoskopi öncesi bağırsağı boşaltmak amacıyla kullanılır. Kas ağrıları, kas krampları, tekrarlayan kas spazmları, kronik kabızlık halleri gibi durumlarda öncelikle tercih edilecek magnezyum formudur. Sindirim düzenlenmesinde ilk tercihtir.
- Magnezyum glisinat (magnezyum biglisinat): Uyku düzensizlikleri, uzun süren stresle mücadele, âdet sancıları ve sakinleştirici etki istenildiğinde tercih edilmelidir. Magnezyum minerali ve glisin amino asiti birleşiminden oluşur. Glisin genellikle uykuyu iyileştirmek ve kalp hastalığı ve diyabet dahil çeşitli enflamatuar durumları tedavi etmek için kullanılır. Magnezyum glisinat kolayca emilir ve sakinleştirici özelliklere sahiptir. Anksiyete, depresyon, stres ve uykusuzluğun azaltılmasına yarım eder. Psikolojik bozukluklarda hızlı iyileşme sağlar.
- Magnezyum sülfat: Magnezyum sülfat, hazımsızlığa karşı iyi gelir. Antibakteriyel etkisi vardır. Cilt bakımı için kullanılabilir. Cildi sıkılaştırıcı ve nemlendirici özelliğinin yanı sıra doğal bir peeling için kullanılabilir. Yüksek biyoyararlanıma sahiptir. Magnezyum glisinat organik olarak bağlanıp vücut tarafından iyi tolere edilir. Alerjik yapıda bireyler bu formu tercih edebilirler.
- Magnezyum taurat: Kalp kaslarını koruma, kalp ve dolaşım sistemini destekleyip yorgunluk ile mücadele etmede diğerlerinden daha etkilidir. Magnezyum taurat, kan basıncını düşürme ve kalp kası hücrelerini koruma yeteneği ile bilinen taurin amino asitine bağlıdır. Magnezyum aynı zamanda kalbi koruyucu özellikleriyle de bilindiğinden, magnezyum taurat’ın vasküler koruyucu bir besin takviyesi olarak önemli bir potansiyele sahip olabileceğini düşündürmektedir. Ayrıca akut kalp krizlerini ve preeklampsiyi tedavi etmek için de kullanılabilir.
- Magnezyum klorür: Magnezyum klorür, klor içeren bir magnezyum tuzudur. Magnezyum klorür en sık kapsül veya tablet formunda tüketilmektedir, ancak bazen losyonlar ve merhemler gibi topikal ürünlerde de kullanılır. Topikal kremler ağrıyan kasları gevşetmek için kullanılır. Magnezyum klorür tablet / kapsül formundan alındığında kolayca emilir ve mide ekşimesi, kabızlık ve düşük magnezyum düzeylerini tedavi etmek için kullanılır.
- Magnezyum malat: Kronik yorgunluk, ağrıları, kronikleşmiş kas ağrıları, depresif ruh halleri ve benzeri sorunlarda ilk tercih olmalıdır.
- Magnezyum oksit: Magnezyum ve oksijen birleşimi ile oluşan tuzdur. Emilim oranı ve biyoyararlanımı en az olan formdur. Mide ekşimesi ve dispepsiyi rahat latmak için, magnezyum eksikliğinde takviye olarak ve bağırsak temizliğinde müshil olarak kullanılır. Ayrıca hazımsızlık semptomlarını iyileştirmek için de kullanılır.
- Magnezyum treonat: Kan beyin bariyerini geçtiği için özellikle belleği güçlendirmede, öğrenme kabiliyetini desteklemede, hafif/orta derecedeki bilişsel kayıplarla mücadelede, depresyon ve kronik yorgunluğu engellemede, stresi dengelemede daha etkili olduğu kabul ediliyor. Beyin sağlığını korur. Bilişsel işlev için tercih edilir. Magnezyum L-threonate ile düzenli takviyenin genel bilişsel işlevi, hafızayı iyileştirebileceğini ve bunamayı önleyebileceğini düşündürmektedir.
Magnezyum içeren gıdalar:
Tam tahıllı gıdalar, kuru baklagiller, süt, ıspanak, brokoli, taze fasulye, avokado, muz, bitter çikolata, yağlı tohumlar, sebzeler, baklagiller, deniz ürünleri (somon, uskumru, karides), yulaf ezmesi, kabuklu patates, kabuklu yemişler, Hindistan cevizi yoğun magnezyum içeren besinlerdir.
Hastalık bulgularınıza göre hangi magnezyum formunun ve dozunun kullanılacağına hekiminiz karar vermelidir. Magnezyum takviyesinin önerilen dozları genellikle 200-400 miligram arasında değişiklik gösterir.
Dr. İlker Emircan
Dahiliye uzmanı
News
