“Çevrim İçi Güvenlik Değişikliği (Sosyal Medya Alt Yaş Sınırı) Yasası 2024” kapsamında 10 Aralık itibarıyla bu platformların, 16 yaş altına ait olduğunu tespit ettiği bütün sosyal medya hesaplarını, devre dışı bırakması gerekiyor.

Avustralya’nın internet güvenliğinden sorumlu komisyonu “eSafety”nin şubat verilerine göre, yaklaşık 150 bin Facebook ve 350 bin Instagram hesabının 13 ila 15 yaşlarındaki kullanıcılara ait olduğu tahmin ediliyor.

Hükümetin yürüttüğü başka bir araştırmada ise 10-15 yaşlarındaki çocukların yüzde 96’sının sosyal medya kullandığı ve 10’da 7’sinin kötü alışkanlıklar ve olumsuz fikirleri aşılayan içeriklere maruz kaldığı belirtiliyor.

Yapay zeka sohbet robotları ve tanışma siteleri gibi güvenlik açısından riskli ortamların düzenlemenin dışında tutulması ise yasanın kapsamını sorgulatıyor. Uzmanlar, daha az denetlenen mecraların popülerlik kazanmasından endişe duyuyor.

Yasanın gençler üzerinde doğrudan hukuki bağlayıcılığı yok ancak mahkeme sürecinde para cezası gibi yaptırımlarla yasayı ihlal eden firmalar üzerinde baskı oluşturulması amaçlanıyor.

Düzenleme kapsamındaki sosyal medya ağlarının yasaya uymamaları halinde yaklaşık 33 milyon dolara kadar para cezasıyla karşı karşıya kalacağı belirtiliyor.

Hükümet çeşitli ölçütleri gözden geçiriyor

Yasak kapsamında sayılabilecek platformlar için üç kıstas esas alınıyor. Platformun asıl amacının, iki veya daha fazla kullanıcı arasında çevrim içi sosyal etkileşimi sağlaması, kullanıcıların diğer kullanıcılarla etkileşime girmesine izin vermesi ve kullanıcıların içerik yayınlamasına olanak tanıması durumunda platform değerlendirmeye alınıyor.

YouTube Kids, Google Classroom ve WhatsApp uygulamaları bu ölçütleri karşılamadığı için yasak kapsamına dahil edilmiyor.

Hükümet, platformların gençleri sitelerinden uzak tutmak için “makul adımlar” atması ve kimlik tespiti ya da yüz/ses tanıma gibi yaş doğrulama teknolojilerini kullanması gerektiğini belirtiyor.

Platformların hangi teknolojiye başvurması konusunda yasa kapsamında belirli bir düzenleme bulunmazken her platformun kimlik ile doğrulamanın yanında farklı yöntemler uygulaması öngörülüyor.

Gelecek nesil çocukların sosyal medyaya erişimi ertelenecek

Avustralya hükümetinin sosyal medya yasağını değerlendirmesi konusunda “eSafety”e tavsiyelerde bulunan Akademik Danışma Komitesinin üyesi ve Melbourne Üniversitesi Pediatri Bölümü Ergen Sağlığı Bölüm Başkanı Susan Sawyer, AA muhabirine yasayı değerlendirdi.

Dünya çapında gençlerin ruh sağlığının kötüleşmesinde sosyal medyanın rolü olduğunu vurgulayan Sawyer, buna dair klinik çalışmalardan elde edilen bulgular olduğunu kaydetti.

Sawyer, bu yasanın halihazırda sosyal medya hesabı olan gençlere doğrudan bir fayda getirmesinin yanı sıra gelecek nesil çocukların akıllı telefonlara ve dolayısıyla sosyal medyaya erişimini ertelemesine imkan tanıyarak fayda sağlayacağını ifade etti.

“Gençlerin cep telefonu ya da akıllı telefon edinip sosyal medyaya erişmesini birkaç yıl erteleyebilirsek beyin gelişimleri açısından daha az zarar gördükleri, olgun bir noktaya ulaşabilirler.” diyen Sawyer, çok sayıda gençten yasaya ilişkin görüş aldığını da dile getirdi.

Sawyer, “Çoğu genç sosyal medya düzenlemesi konusunda çok kızgın olsa da görüştüğüm diğer gençler aslında rahatlamış durumda. Sosyal medyada bu kadar fazla zaman geçirmelerinin tek nedeninin bir şeyleri kaçırma korkusu olduğunu ve aslında sosyal medyada bulunmalarını engelleyecek böyle bir uygulamanın ruh ve beden sağlığı açısından yararlı olacağını düşünüyorlar.” dedi.

Mevcut mecralara yenilerinin eklenmesinin ihtimal dahilinde olduğunu da vurgulayan Sawyer, öte yandan “(Sosyal medya gibi) Bu tür kolayca erişilebilen sitelere getirilecek kısıtlamalarla gençlerin daha zararlı veya daha az denetlenen sitelere yöneleceği endişesi var.” diye konuştu.

Gençleri zararlı içeriklerden koruma hedefi

Melbourne merkezli Deakin Üniversitesinden Yeni Medya Eğitimi Profesörü Julian Sefton-Green de “sosyal medya yasağı” ifadesinin aslında tam olarak sosyal medya şirketlerini platformlarında hesap açan herkesin 16 yaşından büyük olmasını sağlamakla sorumlu tutmayı amaçladığını belirtti.

Sefton-Green, “Örneğin 15 yaşında bir gençseniz ve sosyal medyadaysanız, bu yasağa ve mevzuata aykırı değil ancak kendi hesabınızı kullanamazsınız yani mesela YouTube’da bir hesabınız olamaz ve YouTube’da hesabı olan kullanıcıya sunulan algoritmalar size sunulamaz.” ifadesini kullandı.

Bu yasanın, gençleri zararlı içeriklerden koruyarak sosyal medyayı kötüye kullanmalarının önüne geçmeyi hedeflediğini kaydeden Sefton-Green, yasal anlamda gençlere yönelik bir yasağın söz konusu olmadığını dile getirdi.

Sefton-Green, yasağın başarısının birtakım sınanmalardan geçeceğine değinerek bazı sitelerin ve uygulamaların yasaktan muaf olması sebebiyle gençlerin “başka platformlara göç edebileceği” endişesini de dile getirdi.

Gençlerin başka platformları hesap açmadan kullanabileceğini belirten Sefton-Green, “Alışkın oldukları platformları kullanamayacakları için VPN kullanmaları ya da başka tür platformlara yönelmeleri oldukça mümkün. Başka platformları kullanmaları daha büyük riskler yaratabilir. Henüz bilmiyoruz.” dedi.

Uzmanlar, yasanın “çevrim içi topluluklara” engel olacağı görüşünde

Sefton-Green, yasağı, büyük teknoloji firmalarının gücünden insanları korumaya çalışmak için “son derece ilham verici bir deney” olarak nitelendirerek şunları kaydetti:

“Asıl sınav, hükümet bazı şirketlerin yasadaki şartları ihlal ettiğini tespit ederse ortaya çıkacak. Bu durumda hükümet, bu firmaları mahkemeye verme ve onlara para cezası uygulama yetkisine sahip. Yani yasağın asıl sınavı, hükümetin bu firmaları mahkemeye vermek zorunda kalıp kalmayacağı, yasayı mahkeme aracılığıyla uygulayıp uygulayamayacağı, bu büyük medya firmalarına yaptırım uygulayıp uygulayamayacağı ve bu yaptırımların firmalar üzerinde herhangi bir etkisinin olup olmayacağı olacak.”

Toplumsal olayların sosyal medya sayesinde dolaşımının artmasıyla daha fazla ses getirdiğine değinen Sefton-Green, yasağın “çevrim içi toplulukların” oluşmasına engel olabileceğini de kaydetti.

16 yaş altı sosyal medya kullanıcıları platformlara erişimde uyarı ile karşılaşıyor

Avustralya’da sosyal medya kullanımına 16 yaş sınırı getiren yasanın yürürlüğe girmesiyle bu yaş sınırının altındaki kullanıcılar, platformlara erişmeye çalıştıklarında yaş uyarısı ile karşılaşıyor.

Avustralya Başbakanı Anthony Albanese, ABD merkezli X şirketinin sosyal medya platformundan yaptığı paylaşımda, sosyal medyaya erişmek isteyen 16 yaş altı kullanıcıların karşılaştığı uyarının görüntüsünü paylaştı.

Uyarıda, “Avustralya’da TikTok’u kullanmak için kullanıcıların artık 16 yaşında veya daha büyük olması gerekiyor. Yaş bilgilerinizi, TikTok’u kullanmak için yeterli yaşta olup olmadığınızı doğrulamak ve gizlilik politikamızda açıklanan diğer amaçlar için kullanacağız.” ifadelerine yer verildi.

Avustralya genelindeki 16 yaş altı çocukların bugün bu mesaja uyandığını kaydeden Albanese, bu adımın çocuklar için çevrim içi dünyaya “daha güvenli bir başlangıç” anlamına geldiğini belirtti.

Albanese, ebeveynler açısından ise endişelerin bir nebze azaldığını dile getirerek, söz konusu yasayı dünyada hayata geçiren ilk ülke olmaktan gurur duyduklarını vurguladı