MEB Destek Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından yönetmeliğin uygulanmasını desteklemek ve okullarda kütüphaneden sorumlu öğretmenlere rehberlik etmesi amacıyla “Okul Kütüphaneleri Yönetmeliği Uygulama Kılavuzu” hazırlandı.

​​​​​​​Öğrencilerin kütüphanelerden daha etkin yararlanması ve kitap okumayı hayatlarının geneline yaymasına yönelik hazırlanan uygulama kılavuzu, öğrencilerin yanı sıra öğretmenleri ve aileleri de kapsıyor.

Kılavuz, “Genel esaslar”, “Kitap kazandırma süreç ve yöntemleri”, “Kitap kazandırmaya yönelik etkinlik önerileri”, “Okul türü ve alanlara yönelik seçki oluşturma”, “Tüm branşların kütüphane etkinliklerine dahil edilmesi”, “Kütüphane etkinliklerine yönelik önerileri” ve “Kitap okumanın okul başarısına olan etkisine yönelik raporlama süreçleri” gibi bölümlerden oluşuyor.

Ayrıca öğrencilerin kitaplardan en iyi şekilde yararlanması için birçok etkinlik ve örneklerin yer aldığı kılavuz, öğretmenler için “başucu kılavuzu” niteliği taşıyor.

10 okuryazarlık temel alındı

Uygulama kılavuzuyla kütüphane okuryazarlığını yaygınlaştırmak, öğrencilere etkin okur kimliği kazandırmak ve yaşam boyu sürecek okuryazarlık kültürü oluşturmak hedefleniyor.

Öğrencilerin milli ve manevi değerleri korunarak ve Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli okuryazarlık becerileri doğrultusunda hazırlanan kılavuz, “Genel esaslar” bölümüne göre, “kütüphane okuryazarlığı”, “bilgi okuryazarlığı”, “görsel okuryazarlığı”, “veri okuryazarlığı”, “dijital okuryazarlığı”, “finansal okuryazarlığı”, “sürdürülebilirlik okuryazarlığı”, “vatandaşlık okuryazarlığı”, “kültür okuryazarlığı” ile “sanat okuryazarlığı” becerilerini kazandıracak veya geliştirecek kitapların kütüphane seçkilerinde bulundurulması ve bu kitapların kütüphanelere kazandırılması esasına dayanıyor.

Kılavuza göre seçilecek kitaplar, öğrencilerin yaş ve gelişim düzeylerine uygun olacak, öğrenci, öğretmen, okul yönetimi ve veliler de sürecin bir parçası olarak görülecek.

Kütüphanelerdeki kitaplar, bilimsel ve pedagojik açıdan nitelikli kaynaklarla güncellenecek. Kılavuz vasıtasıyla okul kütüphanelerinin etkinliklerle sürekli desteklenmesi teşvik edilecek.

Okullarda Seçim ve ayıklama komisyonu kurulacak

Kılavuzun, “Kitap kazandırma süreç ve yöntemleri” bölümünde ise kütüphanelere kazandırılacak kitapların tespiti, seçimi, aranan nitelikler ve yöntemlerine yer verildi.

Bu doğrultuda okullarda “Seçim ve ayıklama komisyonu” kurulacak. Komisyon, ilçe milli eğitim şube müdürü, okul müdürü, kütüphaneden sorumlu müdür yardımcısı, kütüphaneci veya kütüphaneden sorumlu öğretmen, zümre başkanları ve kütüphanecilik kulübü danışman öğretmeninden oluşacak.

Okul kütüphanelerine kazandırılması planlanan tüm kaynaklar, Bakanlık tarafından gönderilen kaynaklar, satın alma yoluyla temin, bağış yoluyla kazandırma ve değişim yoluyla kitap kazanımı ile temin edilecek.

Kılavuzun, “Okul kütüphanelerine kitap kazandırmaya yönelik etkinlik önerileri” bölümünde de kütüphanelerdeki kitapların nasıl zenginleştirilebileceğine yönelik tavsiyelere yer veriliyor.

Buna göre, kütüphanelerdeki kitapların artırılmasına yönelik kitap bağışı kampanyaları düzenlenmesinin yanı sıra kitap fuarı ve sosyal sorumluluk projeleri, kitap değişim günleri, sosyal medya kampanyaları ve farkındalık çalışmaları, sahaflarla işbirliği ve sınıflar arası kitap bağışı ve “Her yerde kitap okuyoruz” etkinliklerinin yapılması önerilerinde bulunuluyor.

Kütüphanelerdeki kitaplar okul türüne göre şekillenecek

MEB’in kütüphanelerde uygulama kılavuzundaki “Okul türü ve alanlara yönelik seçki oluşturma” bölümünde, ilkokul, ortaokul ve lise düzeyinde her okulun kütüphanesinde bulunması gereken temel kaynakların yanı sıra okul türlerine göre diğer kaynaklara nazaran daha fazla bulunması önerilen kaynak türlerine yer veriliyor.

Bu kapsamda ilkokullarda, görselliği güçlü, sade anlatımlı masal, hikaye, çocuk romanları, temel değerler eğitimi içeren kitaplar, ortaokullarda, gençlik romanları, eğlenceli bilim kitapları, okuma becerilerini geliştirecek kaynaklar, kültürel ve eğitsel içerikler, liselerde ise (genel) klasikler, güncel akademik ve kültürel kaynaklar, biyografiler ile araştırma kitapları öneriliyor.

Okul türüne göre ise meslek liselerinde meslek alanına yönelik teknik kitaplar, mesleki rehberlik kaynakları, teknoloji ve girişimcilik kitapları, imam hatip liselerinde imam hatip meslek derslerine yönelik kitaplar, İslam tarihinde öncü şahsiyetlerin biyografileri, güzel sanatlar liselerinde sanat tarihi, resim, müzik, tiyatro, edebiyat ve tasarım üzerine kaynaklar, sanatçı biyografileri, spor lisesinde ise spor tarihi, sporcu biyografileri, antrenman bilimleri, beslenme ve spor psikolojisi gibi alanlara yönelik kaynakların yer alması tavsiye ediliyor.

“Tüm branşların kütüphane etkinliklerine dahil edilmesi” bölümünde ise branşlarına göre öğretmenlerin öğrencilerine nasıl kütüphane kullanımını teşvik edebileceğine dair örnekler yer alıyor.

“Kütüphane etkinliklerine yönelik öneriler” bölümünde ise öğrencilere yönelik “yazar/okur buluşmaları”, “tematik okuma günleri”, “dijital okuma ve e-kitap kullanımı eğitimleri”, “sesli kitap okuma ve canlandırma”, “kütüphane gecesi” ve “aile okuma buluşmaları” gibi tavsiyelere yer veriliyor.

Ders başarıları ile davranış süreçlerine katkılarına yönelik rapor oluşturulabilecek

“Kitap okumanın okul başarısına olan etkisine yönelik raporlama süreçleri” bölümünde ise öğrencilerin okullardaki kütüphane kullanımının sonrasına yönelik neler yapılabileceğine dair uygulamalar bulunuyor.

Bu doğrultuda yıl sonunda okul yönetimi, seçim ve ayıklama komisyonu, sınıf rehber öğretmenleri ile branş öğretmenleri bir araya gelerek kütüphane kullanım verileri, kütüphane etkinliklerine katılım verileri, sınıf rehber öğretmenlerin görüşleri doğrultusunda kütüphane kullanımı ve kütüphane etkinliklerine katılımın ders başarıları ile davranış süreçlerine katkılarına yönelik bir rapor oluşturabilecek.

Otomasyon sistemi verilerinden hareketle kütüphaneyi aktif kullanan ve kütüphane etkinliklerine katılan öğrencilerin ders başarılarındaki yukarı yönlü ivme tespit edilerek genel kurul, şube öğretmenler kurulu veya zümre toplantılarında değerlendirilebilecek ve en çok kitap okuyan öğrenciler ödüllendirilerek teşvik sistemi kurulabilecek.

– Sorumlu öğretmenlere kılavuza ilişkin bilgiler verilecek

MEB, uygulama kılavuzunun etkin şekilde kullanılması için okul kütüphanelerinden sorumlu öğretmenlere yönelik toplantılar da planladı.

Toplantılar, 81 ildeki tüm okullarda çevrim içi gerçekleştirilecek.