Koah yani Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı, bronşların tıkanması nedeniyle gelişen bir hastalıktır. Akciğerlerde bulunan bronşlar aslında hava kesecikleridir. Bu hava keseciklerinin
tıkanmasıyla birlikte solunumda zorluk yaşanır ve nefes darlığı yakınmaları başlar.
Koah kronik bir hastalıktır. Burada bronşların işlevini incelemek gerekir. Bu hava kesecikleri, ciğerlere dolan temiz havayı emme göreviyle temiz havanın içindeki oksijenin kan ve dokulara ulaştırılmasında önemli bir rol oynar.
Koah tanısı konulmuş kişilerdeyse bu mekanizma bu şekilde işlemez.
Tıkanmış olan hava kesecikleri görevlerini tam anlamıyla yerine getiremezler ve akciğerler kapasitelerinin altında çalışmaya başlar. Temiz havayla alınan oksijenin kan ve dokulara
transferinin gerçekleşmesinde de aksaklıklar meydana gelir.
Koah Hangi Evrelerden Oluşmaktadır?
Hafif koah olarak adlandırılan ilk evrede aktivite gerektiren işlerde başarılı olamama durumu başlar ve nefes darlığının ilk belirtileri görülür.
Orta koah evresinde henüz uykuda hissedilmese
de günlük işlerin yapımında hastaları rahatsız eden nefes darlığı gelişimi görülür.
Ağır koah döneminde nefes darlığı artık uykuyu bölmeye başlar ve günlük aktivitelerin yapımında çok net
aksaklıklar meydana gelmeye başlar.
Çok ağır koah evresi ise nefes almanın ciddi manada güçleştiği, birkaç basamak çıkmanın hatta ev içinde yürümenin bile kişiyi zorladığı durumlar
oluşur. Daha tehlikeli hastalıkların gelişimi başlayabilir ve hastanın oksijen desteğine bağımlı olması ihtimali doğabilir.
Koah Nedenleri Nelerdir?
Koah için kötü alışkanlıklar birincil neden rolündedir. Özellikle sigara ve tütünlü mamullerin tüketimi kişiyi daima risk grubunda tutacak birincil etmendir. Bu tip ürünlerin kullanılması hatta
dumanlı ortamlarda fazla bulunarak dumana maruz kalmak dahi koah oluşumunu tetikleyebilir. Sigara ve türün ürünlerinin dışında, kirlenmiş havanın da koah oluşumunda etkisi büyüktür.
Özellikle dumanlı, tozlu veya kimyasal maddelerin kullanıldığı ortamlarda çalışan insanların koah risk grubunda oldukları bilinmektedir. Bunun dışında bronşların kapanmasını sağlayacak her türlü problem koah için tehlike arz etmektedir.
Koah Hastalığı, Belirtileri, Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri.
Koah Hangi Belirtilerle Kendini Gösterir?
Akciğer kapasitesine göre tam işlevde çalışmadığı zaman çeşitli yakınmalar başlamaktadır. Bu yakınmalar balgam, göğüste ağrı, nefes darlığı gibi şikayetler olabilir. Özellikle sigara kullanan
bireylerde bu tip yakınmaların üzerinde çok fazla durulmaz ve hayata aynı şekilde devam edilir ancak müdahale edilmezse bu yakınmaların şiddetli git gide artacaktır. Özellikle ilk dönemlerde efor gerektiren hareketlerde başarılı olamama durumu gözükmektedir. Merdiven çıkmak, uzun rotalarda yürümek ya da kısa ama hızlı rotalarda ilerlemek güçleşir. Nefes darlığından kaynaklı yaşanan bu problemler zamanla şiddetlenerek aktivite güçlüğünü ileri seviyeye taşır hatta hastalar aktivite göstermiyorken dahi nefes darlığı problemi yaşamaya başlar.
Nefes darlığının yanında öksürük ve balgam da koah belirtileri arasında en sık rastlanan yakınmalardır. İlk dönemlerde özellikle sabah uyandıktan sonra balgam atımı görülmektedir. İleri
dönemlerdeyse şiddetli öksürükle birlikte balgamın yaşattığı yakınmalarda da artış gözükmektedir.
Ayrıca koah,
cinsel güçsüzlük,
terleme,
baş ağrısı ve çarpıntı,
sinirli olma hali,
yorgunluk ve zayıflama,
uyuşma ve titreme gibi farklı belirtiler de gösterebilir.
Koah Tedavi Uygulamaları Nelerdir?
Koah tedavisinde hastalığın kesin olarak ortadan kaldırılması değil, yakınmaların ve diğer tüm rahatsızlıkların duraklatılarak kontrol altına alınması ve hastanın hayat standardının iyileştirilmesi amaçlanmaktadır. Tedavi için olmazsa olmaz başlangıç elbette sigara gibi tüm tütün ürünlerinin bırakılmasıdır. Sigara tüketimi bırakılmadığı takdirde iyileşme sağlanması büyük oranda mümkün değildir. Ancak sigara bırakılırsa hava keseciklerindeki tıkanma zayıflar ve bu tıkanmanın zayıflamasıyla birlikte yavaş yavaş akciğerler eski kapasitesine yakın bir biçimde çalışmaya başlar. Bu da nefes darlığının azalmasına sebebiyet verir. Bu kapsamda koah hastalarının bağımlı oldukları tütün ürünlerini bırakmaya yönelik adımları takip etmeleri gerekmektedir. Bu esnada düzenli bir hayat modeline geçilmesi, çok fazla kilo alınmaması ve çok kilolu hastaların kilo vermesi sağlıkları için faydalı olacaktır.
Köşe Yazısı: DR. İlker EMİRCAN